De eerste zeven jaren van voedselbossen kunnen financieel behoorlijk zwaar zijn. Om deze periode te verzachten zijn wij in samenwerking met ONCRA, een initiatief van de Climate Cleanup, bezig met het ontwikkelen van een recept. Dit keer niet voor het plannen van een voedselbos, maar voor het verkopen van de vastgelegde koolstof.
Dit recept betreft beide kanten van een dergelijke transactie; de uitgifte van carbon credits en de verkoop ervan. Aan allebei de zijden zijn genoeg schandalen ontstaan om aan te tonen dat deze processen niet vanzelfsprekend zijn. Zo zijn er in het verleden credits uitgegeven voor het onterecht beschermen van bossen en verschuilen bedrijven zich achter net zero claims die hoofdzakelijk gebaseerd zijn op koolstofcompensatie in plaats van de zo belangrijke reductie die ze zelf moeten doen.
ONCRA (Open Natural Carbon Removal Accounting) heeft grote stappen gezet om dit soort schandalen te voorkomen, en controleert zowel de ontvanger van de credits als de verkoper streng. Samen met ONCRA werkt Voedsel uit het Bos aan de toepassing van dit systeem op voedselbossen.
Carbon Credits
Maar, dan is er nog een probleem om op te lossen. Hoe bepaal je het aantal credits? Oftewel hoeveel Carbon/CO2 een voedselbos kan gaan opslaan? Dit gaat als volgt. Bij aanvang van een voedselbos wordt er ondergronds en bovengronds gemeten. Bovengronds wordt er op basis van een satellietmeting de hoeveelheid biomassa bepaald, die vervolgens vertaald kan worden naar koolstof. En voor de ondergrondse opslag meten we de organische stof tot 30 centimeter diepte onder de humuslaag. Soms maar 9 gram per kg (0,9%) op zand, tot wel 60 gram (6%) op veen.
Referentiebossen
Deze metingen geven samen een beeld hoeveel koolstof er nu op het voedselbosperceel aanwezig is. Om te bepalen wat de potentiele opslagcapaciteit is, vergelijken we dit perceel met een referentiebos. En dat is een volwassen bos in dezelfde regio op dezelfde grondsoort. Als daar nu meer organische massa in de grond zit, is de aanname dat het voedselbos dat gehalte moet kunnen halen in de komende 20 jaar. En dat bepaalt het aantal credits dat dat voedselbos dan per hectare kan krijgen voor de komende 20 jaar. Een referentiebos moet op maximaal 50 kilometer van het jonge voedselbos liggen.
Uitgifte
De credits komen niet in een keer vrij. De eerste 12 van de 20 jaren aan credits worden bij start uitgegeven om later op basis van nieuwe metingen de overige 8 jaren uit te geven. Ook wordt er 20% achtergehouden voor emissies van het project zelf, en 20% als buffer. Voor een voedselbos van een hectare kan deze initiële uitgifte neerkomen op ongeveer €10.000.
De koper
Wie deze credits wil kopen moet voldoen aan de Oxford Principles. Kort samengevat: deze moet eerst reduceren voordat er gecompenseerd mag worden. ‘Know thy customer’ voor het voorkomen van loze net zero claims.
Pilot voedselbossen
Ondanks dit systeem van ONCRA voor het meten en uitgeven, blijven er obstakels over. En daar is deze pilot voor. Zo merkten we dat erg onhandig is als elk voedselbos zelf een eigen referentiebos moet vinden. Lang niet elk ‘natuurlijk’ bos heeft een gezonde bodem met veel organische stof. Integendeel, wij bleken veel arme, verschraalde bossen te vinden met soms slechtere waardes dan het nog te starten voedselbosperceel. .
Dus zijn we overgegaan op het aanleggen van een bestand van gezonde referentiebossen. Naarmate we meer goede referentiebossen verzamelen, wordt het voor steeds meer voedselbossen makkelijk om credits uit te geven. Een kwestie van perceelsgrenzen aangeven, bodemmonsters nemen, een aantal verificatie documenten aanleveren, en de verkoop kan van start.
Ondertussen zijn we zo ver dat de credits van drie voedselbossen in de verkoop gaan. Hiermee gaan we licht werpen op de andere kant van de transactie. Gaat het lukken om 89, misschien wel 98 euro per ton te vragen? En wat is er voor een bedrijf nodig om de aankoop te communiceren, zowel intern als extern?
Zoals je leest is het een pilot en hebben we nog niet alle antwoorden. Zo zijn we ook benieuwd naar jouw mening. Is koolstofcompensatie een instandhouding van het schadelijk oude economische denken? Of is het juist een heel mooie manier om transitiegeld op te halen?
Op 21 oktober, op de Voedsel uit Jouw bos dag, bespreken we het bij het kampvuur. Hopelijk tot dan!